Oproep plaatsen? Ontdek hoe eenvoudig dit gaat!
lees meer
Schapen zijn middelgrote hoefdieren met een dikke vacht. Ze zijn duizenden jaren geleden ontstaan uit de moeflon, een dier dat “gewoon” haren heeft en geen dikke wol. In Nederland zien we vooral nog de wol schapen. Het zijn nutsdieren, wat wil zeggen, dat ze de mens tot nut zijn, bijvoorbeeld op de dijken waar ze de grond vasttrappen met hun pootjes en door begrazing voorkomen dat er struiken en bomen op de dijk gaan groeien. Op de heidevelden grazen heideschapen ook gras, bomen en struikjes weg en zorgen zo dat de heide niet wordt overwoekerd. Je hebt ook andere soorten, zoals de Kameroen met gewoon haar en de Wiltshire horn met prachtig gedraaide hoorns. Een mannetjesschaap heet een ram en een vrouwtjesschaap ooi.
Schapen zijn middelgrote dieren met een vriendelijk uiterlijk. Ze hebben op hun kop oren en hoorns. Er zijn ook schapen zonder hoorns. De hoorns worden gebruikt om zich te verdedigen maar ook om zich te krabben. De ogen hebben brede ovale pupillen. Hiermee kunnen ze 360 graden om zich heen kijken zonder hun kop te bewegen. Als je een prooidier bent is het handig om de aanvaller aan te zien komen. Schapen hebben in de onderkaak alleen tanden en geen kiezen. Lammetjes worden geboren met een melkgebit dat ze wisselen tot ze 4 jaar oud zijn. De hoeven van schapen (klauwen) bestaan uit 2 delen en blijven doorgroeien. Ze moeten regelmatig geknipt worden (bekappen). Schapen hebben een wollen (onder en boven-)vacht waarmee ze goed tegen de kou kunnen. Deze wordt meestal in het voorjaar geschoren. Bij sommige schapen gaat de vacht er vanzelf af doordat ze schuren tegen gaas of bomen.
Schapen zijn van nature vriendelijke dieren die gemakkelijk te hanteren zijn. Het zijn kuddedieren dus ze hebben soortgenoten nodig, anders zullen ze vereenzamen. In een groep houden is het beste, maar in ieder geval 1 maatje is een must voor het dierenwelzijn. Schapen zijn voorzichtige eters en dan vooral gras en blaadjes. Ze zijn niet eigenwijs, gehoorzaam en zijn geneigd hun soortgenoten te volgens. Het spreekwoord luidt ook ‘als er één schaap over de dam is, volgen er meer”.
Dit komt door hun dikke wollen vacht en daardoor hebben ze niet veel behoefte aan een schuilplaats tegen de kou. Toch is het prettig als ze in een stal of onder een overkapping kunnen schuilen tegen hevige regen of felle zon en hitte en ook tijdens het aflammeren is het prettig als ze zich kunnen terugtrekken. Een weiland kan het beste worden afgezet met schapengaas waarvan de onderste rechthoekige mazen kleiner zijn dan de bovenste zodat de lammeren niet met hun kop vast komen te zitten.
De hoefjes van het schaap zullen op zacht grasland niet vanzelf slijten, dus moeten ze bekapt worden. Een paar keer per jaar moeten de schapen worden ontwormd tegen verschillende soorten parasieten, in overleg met de dierenarts. Ook moeten de schapen geschoren worden. De wol gaat er bij de meeste rassen niet vanzelf af. Dit gebeurt meestal in de scheermaanden mei of juni. Het moet dan enkele dagen warm en droog zijn geweest zodat de wol mooi droog en vettig is. 24 uur voor het scheren geen voer geven omdat het schaap tijdens het scheren op de zij of rug wordt gelegd, en er dan een darmafsluiting zou kunnen optreden.
Schapen zijn herkauwers en hebben vier magen. De pens, netmaag en boekmaag zijn de zogenaamde voormagen. De lebmaag is de “echte maag’. Schapen eten ruwvoer, gras en hooi. Er mag geen Jacobskruiskruid (JKK) in het hooi zitten want dit is giftig. In het droge hooi ruiken de schapen dit niet. Schapen lusten ook graag blaadjes en twijgjes, maar ze mogen beslist geen giftige planten zoals Taxus. Schapenbrokken lusten ze graag en ook wortelen of groenteafval eten ze wel. Geef liever geen brood. Vooral vers brood kan blijven plakken in de keel en dan kan verstikking optreden. Bovendien zit er in brood zout, mout en broodverbeteraars die niet geschikt zijn. Schapen herkauwen dus gras en hooi, dan gaan ze liggen en boeren het gekauwde weer op en kauwen nog een keer. Brood zit dan alleen maar in de weg en verzuurd. Schapen hebben alleen tanden en kiezen in hun onderkaken. Verder moeten schapen altijd kunnen beschikken over vers drinkwater.
Schapen worden bronstig in het najaar, als de dagen korter worden, meestal oktober/november. Als de ooien gedekt worden door een ram, dan duurt het zo’n 21 weken totdat de lammeren worden geboren (5 maanden min 5 dagen). Een jonge ooi werpt de eerste keer meestal 1 lam, volwassen ooien meestal twee of zelfs drie. Lammetjes moeten de eerste moedermelk (biest) krijgen om een goede weerstand op te bouwen en drinken de eerste weken alleen bij de moeder. Geleidelijk gaan ze meedoen met gras en lammerkorrels eten. Als ze 2 à 3 maanden oud zijn hebben ze geen moedermelk meer nodig en worden ze afgespeend. De moeder regelt dit in principe zelf door weg te lopen en het drinken niet meer toe te laten.
Als een dier plotseling sloom of apathisch is, zich afzondert van de groep of verstoten wordt, kan het iets onder de leden hebben. Ook zonder duidelijke reden mager worden is niet in orde. Controleer de ontlasting regelmatig; deze moet mooi stevig zijn. Kijk ook altijd of het dier geen vervuild achterlijf heeft door diarree.
Er zijn een aantal bekende schapenziektes:
Schapen die op hun rug komen te liggen en zelf niet meer kunnen terugdraaien kunnen hieraan sterven. Dit komt het meest voor bij hoogzwangere ooien en schapen die dik in de wol zitten (vlak voor de scheermaand). Ook warm weer en daardoor jeuk kan een oorzaak zijn. Dit wordt verwenteling genoemd. De organen, m.n. de longen, komen in de verdrukking dus ademen wordt moeilijk.
Een schaap kun je kopen bij een fokker, een boerderij of soms bij een dierenopvang. In Nederland moet u beschikken over een UBN (Uniek Bedrijfsnummer), ook als u hobbymatig schapen houdt. Een schaap moet dan een oormerk dragen of een chip(bolus) hebben.
De prijs voor een schaap varieert tussen enkele tientallen en enkele honderden euro’s. Verder moet u rekening houden met de kosten voor ruw- en krachtvoer, kosten voor onderhoud van stal en weiland, kosten voor verzorging zoals dierenartskosten voor entingen, scheren en ontwormen. Een schaap kan 15 tot 20 jaar oud worden.
Op vrijwel alle parken in Zwolle vind je schapen (uitgezonderd Park Eekhout en Dierenweide Dieze Oost & Stichting de Knuffelkonijntjes). Er zijn verschillende soorten zoals het Texelse schaap, het Schoonebeeker Heideschaap, het Soayschaap en het Ouessant minischaap.
Bronvermelding: www.licg.nl (Landelijk Informatie Centrum Gezelschapsdieren) www.levendehave.nl.