Oproep plaatsen? Ontdek hoe eenvoudig dit gaat!
lees meer
Ezels zijn hoefdieren. Ze zijn familie van paarden, maar ze hebben verschillen in uiterlijk. Langere oorschelpen, een dikker en korter hoofd en korte manen. Ze kunnen met elkaar paren en als een ezelhengst en een paardenmerrie met elkaar kruisen heten hun nakomelingen muildier. Andersom heet het een muilezel. Een ander verschil met paarden is, dat een paard bij gevaar op de vlucht slaat en de ezel stapt op het gevaar af en zal gaan vechten.
De ezel heeft een robuust en sterk lichaam. De benen zijn vrij dun, zeker in vergelijking met paarden, en de hoefjes zijn klein, hoog en rond. De vacht is niet waterdicht zoals bij paarden, waardoor ezels minder goed tegen kou en regen (of nattigheid) kunnen. De oren zijn lang en staan recht op het hoofd. Hiermee kunnen ze goed horen en communiceren, maar ook overtollige warmte kwijt raken. De ogen zitten aan de zijkant van het hoofd. Hiermee kan een ezel heel ver kijken, ook in het donker. De tanden van ezels blijven doorgroeien. Door te kauwen op hooi of takken blijven ze kort. Ze hebben ook een melkgebit, net als wij, dat ze wisselen als ze 2 – 4 jaar zijn. Ezels gaan ook naar de paardentandarts om hun gebit te laten controleren en eventueel punten op de kiezen weg te vijlen, anders kunnen ze niet goed malen.
Wilde ezels woonden aanvankelijk in de woestijnen van Noord Afrika. Ongeveer 4000 jaar geleden verschenen ze voor het eerst in Spanje en Italie, maar nu zie je de ezel alleen nog in het wild in NO Afrika. Ze werden hoofdzakelijk gehouden als lastdier. Ze hebben zich dus ontwikkeld in een subtropisch klimaat, maar ze kunnen zich goed aanpassen aan West Europese omstandigheden.
Van de wilde ezel bestaan er 2 ondersoorten: de Nubische ezel (Equus africanus) schofthoogte 120 cm en de Somali ezel (Equus africabus somalicus) die 140 cm. hoog is. Onze tamme ezel stamt hoofdzakelijk af van deze laatste. Ze variëren in kleur en grootte. Er zijn ook mini-ezels die ongeveer 91 cm hoog worden. Deze kwamen oorspronkelijk uit Sardinië en Sicilië.
Twee voorbeelden van de grotere rassen ezels: De Grand Noir du Berry, meest gebruikt als werkezel op de akkers en de wijngaarden en de Poitou uit Frankrijk, een forse ezel met lang haar die werd gebruikt om muildieren voort te brengen.
Van nature zijn ezels kuddedieren. Ze zijn niet gelukkig als ze alleen worden gehouden, dus ze hebben in ieder geval 1 soortgenoot als maatje nodig. Met andere kleinere grazers ezels houden, zoals schapen en geiten, is niet altijd een goed idee. Ezels hebben de neiging deze dieren te verjagen (schoppen, bijten). Ezels staan bekend als dom en koppig, maar dat zijn ze beslist niet! Dit gedrag is altijd het gevolg van een slechte behandeling. Ze zijn intelligent en vragen een consequente aanpak. Geweld mag nooit gebruikt worden want dit werkt averechts.
Ezels communiceren met elkaar door gebruik van hun oren, staart, lichaamshouding en met geluiden. Het duidelijkste en bekendste ia- geluid noem je balken. Door middel van hun tastzin, reuk en smaak krijgen ezels informatie over hun omgeving en waar iets eetbaars is. Hun gehoor is redelijk goed en hun zicht is prima, ook in het donker.
Van oudsher liepen ezels op een droge rotsachtige bodem en ze waren gewend aan warm weer. Een drassige weide is niet goed voor hen vooral niet voor hun hoeven. Er kunnen schimmels groeien in hun hoeven. Een ezel heeft ruimte nodig. Per 2 ezels is er ongeveer 1000 m2 nodig. Ook hebben ze een droge stal nodig van minimaal 8 vierkante meter per ezel. Hierin moet de ezel bij koud en nat weer kunnen schuilen. Hun vacht is namelijk niet waterdicht. Een inloopstal is het meest ideale, met op de grond een dikke laag stro. Ze kunnen dan zelf kiezen of ze binnen, dan wel buiten willen staan.
De ezel eist geen bijzondere verzorging. De stal moet wel dagelijks schoon en ook de wei moet regelmatig worden uitgemest, dit om wormbesmetting te voorkomen. De hoeven van de ezel moeten minstens 4x per jaar worden bekapt (als ze niet slijten door een stenige ondergrond, dan nog vaker). Jaarlijks moet de dierenarts komen om de ezel te enten tegen tetanus en influenza. Ook moet de ezel ontwormd worden; in het voorjaar op geleiding van mestonderzoek, en meestal eind najaar een breed spectrum wormkuur, die ook werkzaam is tegen horzellarven. Regelmatig borstelen is aan te raden, vooral bij het wisselen van de winter- naar de zomervacht.
In de zomer is gras voldoende, aangevuld met wat hooi of tarwestro voor een goede mest. Dit moet vezelrijk, schoon, droog, schimmelvrij en stengelig zijn, en vrij van het voor ezels en paarden dodelijke Jacobskruiskruid. Kuilvoer is ongeschikt.
Soms een klein worteltje of appeltje mag, en om hem tam te houden een handje krachtvoer (speciale ezelmix, geen paardenbrok waar te veel suiker en zetmeel in zit). Voer daarom ook geen brood aan ezels. Een ezel knabbelt heel graag op takken. Vooral de wilg is favoriet, en dit is ook nog eens goed voor de tanden. Een liksteen (liefst een Himalayazoutblok) is goed voor de zoutbehoefte, en natuurlijk dagelijks zorgen voor vers drinkwater.
Een ezel wordt geboren na een draagtijd van twaalf maanden. Vrijwel direct na de geboorte kan het veulen staan. Als het 6 maanden oud is kan het geleidelijk gespeend worden. Rond het tweede levensjaar zijn ezels geslachtsrijp.
Een ezel kan ziek worden maar laat dit niet gauw blijken. Niet willen eten en sloom gedrag zijn symptomen waarvoor een dierenarts geraadpleegd moet worden. Een wormbesmetting kan de oorzaak zijn, dus vandaar de eerder genoemde wormkuren.
Hoefbevangenheid en koliek kunnen onder meer optreden na het eten van veel verse granen, te veel krachtvoer en te rijk gras. Koliek is de verzamelnaam voor symptomen als buikpijn. Dit laat de ezel niet gauw zien, maar als de pijn zeer heftig wordt en de koliek in een gevaarlijk stadium belandt zien we vaak dat ze gaan schrapen met de voorbenen, zweten, niet willen eten, naar hun buik kijken en rollen. Hoefbevangenheid is een ontsteking van de hoeflederhuid (meestal de voorhoeven), die wordt veroorzaakt door het circuleren van giftige stoffen in het bloed. Te veel jong gras, suikers en snoep als wortels en brood, kunnen een oorzaak zijn. Als er goed wordt bijgevoerd met veel vezels (hooi en stro) komen hoefproblemen en zwaarlijvigheid minder vaak voor.
“Wist je dat...” Ezels als ze wat ouder worden (vanaf 10 jaar ongeveer) gebitsproblemen krijgen? Scherpe punten op de kiezen en tanden kunnen in de wang en de tong snijden. Slecht eten, proppen maken van gekauwd hooi, vermagering en conditieverlies zijn hiervan symptomen. Een jaarlijkse gebitscontrole is aan te raden.
Een ezel kun je het beste kopen bij een ezelfokker of liefhebber, maar adopteren via een ezelopvang is ook een goede optie. Overdenk eerst goed wat je precies wil en welke ezels het beste bij elkaar passen. Twee merries samen gaat prima en twee hengsten meestal ook. Een merrie en een hengst samen is ook mogelijk maar de hengst zal de merrie steeds lastig vallen als ze hengstig is. Het is dan beter om de hengst te laten castreren. Hij heet dan een ruin of oen.
Als je jonge dieren wilt kopen, bedenk dan, dat een ezel zeker dertig jaar oud kan worden. Een ezel kost gemiddeld tussen de twee- en vijfhonderd euro. De kosten voor voedsel, ontwormingskuren, vaccinaties, de hoefsmid en de dierenarts kunnen zo’n vijfhonderd tot duizend euro per jaar zijn.
Er staan ezels bij Park de Stadshoeve, Park de Wezenlanden, De Eemhoeve, De Schellerhoeve, Dierenweide Berkum en mini ezels bij Dierenweide Dieze Oost & Stichting de Knuffelkonijntjes.
Bronvermelding: www.licg.nl (Landelijk Informatie Centrum Gezelschapsdieren) www.levendehave.nl.